Te Tārai Waka

Ki te hiahia tārai waka, tuatahi - me tō kai.
He whakataukī Ni-Whanuatu

Neke atu i te kotahi tau te roanga o te tārai waka. Me tīmata ki te whakatō rākau tika, ā, me pakari noa mai aua rākau. Ka karakia PAPAKUPU karakia (tūingoa) - he waiata, kawa, tikanga te tohunga tārai waka, kia tau mai te whakaae a ngā atua kia topea te rākau. Ka utua aua tohunga nei ki ngā rawa raranga, kai hoki, ā, ka nui te manaaki i a rātou. Mā tētahi atu tohunga ngā kaitārai e tohutohu. Ki Hatawara, ko te senap tērā (arā te tohunga tārai waka). Ko tā te hunga taitamariki he mātakitaki, ko tā ngā taitamatāne he āwhina mai.

I mua i te Pākehā, whakamahia ana e te iwi ngā rauemi mai i tō rātou taiao hei hanga waka – pērā ki te toki kōhatu, toki anga rānei hei tope hei tārai i te waka. Kāore kau he mea rino, kāore hoki he mīhini wēwē pēnei i ēnei rā! Mōhio tonu te tohunga tārai ko ēhea rākau he pai mō tēhea wāhanga o te waka. Mō ngā hiwi me pakari te rākau me ukauka hoki ēngari kia kaua e toimaha rawa. Mō ētahi atu wāhanga – pērā ki te ama me te wāhi moe o runga i ngā waka Hatawara – me ngohengohe ake te rākau. Ko ētahi o ngā rākau mō te wāhi moe he mea kawe mai e te tai moana mai i wāhi kē. Ki te kore tētahi wāhi e whai rauemi hanga waka, tohunga tārai waka rānei, ka hokohokongia mai i ētahi atu moutere.

Ka mutu te whakamātau i te waka, ka hākari. I Hatawara, ka karawhiua he kai ki runga i te waka. Ka mutu ka kai hākari!

Edward Remoi Tohunga Tārai Waka o Hatawara
Ka tohungia ko te mea tawhito, te rākau kuru tawhito hei rākau mō te hiwi – ko te mea me te kiri whero me te rākau pakari. Me whai i te rākau pakari ka tika. Ko te rākau kuru mō te ama, kāre i te toimaha. Ko te mesaruuw te ingoa. Ki te whakamahia te rākau pakari mō te ama, kāore te waka e noho tautika. Ka totohu te ama.