Rā

I mua tonu i te taenga mai o ngā kaka-rā o nāianei, i rārangatia e ngā wāhine me ngā kōtiro ngā rā mai i ngā rau pakari pērā ki te whara. (I ētahi wāhi, pērā i Hatawara, e taea tonutia e rātou te mahi pēnei.) Ka kohikohingia e rātou ngā rau roa me ngā rau pīngore PAPAKUPU pīngore - he māmā te whakapiko ēngari kia kaua e nohinohi rawa. Ka waihotia ki te whare wahine kia nui mō te hanga rā.

Ka noho ngā wāhine ki runga papa ki te raranga i ngā rau – pērā ki te raranga whāriki. Kātahi ka tapahia te rā ki te āhua e tika ana. Ko te taha o te rā i mahia ki pakari kia taea te kaupare i ngā hau pūkeri. Ka ako ngā kōtiro mā te mātakitaki kātahi ka parakitihi. Ko te raranga tētahi o ngā mahi ka ako i te whare wahine.

Terese Lachielmwar rāua ko Teresa Nauweilug o Hatawara
Inā katohia e mātou ngā rau (maang) o te whara (pandanus), ka tangohia te tara (mwonanmaang). He mamae ki te timo i a koe anō. Ko ngā rau pai ngā mea maoa. Koinei ngā mea kino (te pūtake me te moka). Ka whiua atu ēnei wāhanga kore take. Ka whakawehea ngā rau. Kātahi ka pōkaia ngā tihore. Ko te aoun te ingoa o tēnei. Ka whakamahia e mātou te naihi kia tōtika ai.

Ka rarangahia e mātou te uuw (rā) ki te whare wāhine. Ka whakawehea ngā rau kia noho hei ngaku iti. Ka whakatakotohia te mea tuatahi ka tahi, te mea tuarua ka rua. Mehemea he wahine atu anō e raranga ana, ka tūhonotia ngā ngaku. Ka kautehia ngā rau. I te nuinga o te wā kotahi rau neke atu rānei. Kātahi ka haere mai ngā tāne ki te ine me te tapahi i ngā rau. Ka whakamātauria ki te waka, ā, ka tuituingia ki te waka kia noho ki tōna hanga whakamutunga.