Ngā Kōrero a ngā Iwi Moana

He maha ngā kōrero mō te tīmatatanga o ngā wāhi me ngā iwi. Pērā me te kōrero mahi huakanga, he maha ngā kōrero mō te waipuke, mō te whenua ngaro hoki … mō te whenua rānei i hīa mai i te moana. Ko ētahi anō mō te hoenga waka mai i pāmamao. Ko ētahi atu mō te iwi wairua whai mana ki te hanga whenua hōu.

Kei Aotearoa noa nei ngā tūmomo kōrero. Pērā me ētahi atu moutere o Polynesia, tērā rā anō ngā kōrero mō Māui. Mai i tana waka (Te Waka a Maui, Te Wai Pounamu), ka hīa ai e Māui ko Aotearoa (Te Ika a Maui). Tērā te kōrero mō Kupe, he kaiwhakatere, me ōna ūnga ki uta o ngā taha moana o te tai whakararo. Tērā anō ngā kōrero mō ngā waka i hoea mai i Hawaiki, i te kāinga tūturu. Tērā rā anō te kōrero mō Paikea, i ū mai ki te tai rāwhiti mā runga tohorā.

Pāngia mai ngā kōrero, he whakamārama anō ...

Pārau, Maikaranīhia

I ngā rā o neherā ka rua noa ngā moutere o Pārau– Pereriu me Anakaua. I tētahi rangi ka whānau mai tētahi tama tāne i tētahi wahine ko Ratimikaikate ingoa. Ka tapaina ki te ingoa o Kuapi. Ao ake kua tīmata kē a Kuapi te ngōki. Nō te rā o muri mai, ka hīkoi. Ka tere rawa tana tupu, ka kaha hoki te kai. I ētahi wā ka kainga e ia te poaka, i ētahi wā anō hoki ko te tamariki kōhungahunga!

Ka āwangawanga mai te iwi kāinga, ka tonoa a Ratimikaikame pēhea. Ka pōuri te whaea ki te kī atu me patu a Kuapi. Ka tīmata te iwi ki te kohi wahie mō te ahi. Ka tangi a Ratimikaikame te kī atu ki a Kuapi ko tā rātou he whakatikatika i tētahi kai motuhake hei kai māna. Ka tonoa a Kuapi kia tū ia ki runga o te wahie kia mihia ia e rātou. Kāore ia i te aro mai ki tā rātou tahu i te wahie.

Ka taka a Kuapi ka mate. Nā te nui rawa o Kuapi ka noho mai ētahi wāhanga o tana tinana ki waho o te wai. Ko ērā ngā moutere o Pārau. Ka tonoa te iwi kāinga e te whaea o Kuapi kia uwhia tana tinana ki te whāriki. Engari he korekore rawa nō ngā whāriki, nā reira ka uwhia rā anō ki te rākau. Ko ia rā i tūria ai a Pārau, tētahi wāhanga ki te rākau, tētahi ki te mania. Nō ngā noke i tupu mai i te tinana o Kuapi ngā iwi o Pārau.

I ētahi atu putanga o tēnei kōrero ko Uapi kē a Kuapi.