Te Whakatikatika me te Tīmata

Puta noa te Moana-nui-a-Kiwa, ko te waka te whaea o ngā tāngata haere moana ā ko te kaiwhakatere te pāpā. I mua i te wehenga ko tā te kaiwhakatere he whakatau:
• kei te pai te haere o te waka
• kua rahi ngā kai me te wai
• e tika ana te wā wehe.
He tokomaha te hunga āwhina i ēnei momo whakaritenga.

E mōhio ana te kaiwhakatere waka ki ngā huarahi o te moana nui. Mō ngā rā o mua tata o te haerenga, ka āta whakaarohia te huarahi e whāia ai. E mōhio ana ia ki ngā whetū katoa o taua huarahi, ngā momo huarere ka kitea e ia, me ngā huarahi ohorere PAPAKUPU ohorere - tūpono mai ana tētahi huarere rerekē, he huarahi anō hei whai mā te waka ki te whakakōtitihia te waka e ngā au e ngā hau rānei.

Ki te nuinga o te Moana-nui-a-Kiwa, pēnei me Hatawara, me whai e ngā kaiwhakatere ngā kawa PAPAKUPU kawa - tapu, tikanga, karakia i mua i te haerenga, pēnei i te kore mahi ai, te kai rānei i ngā kai i whakaritea māna anake. Ko tāna anō he whai i ngā kawa PAPAKUPU kawa - tapu, tikanga, karakia whakamaru i te waka kia kaua e pāngia e te kino. E kīia ana kei ētahi kaiwhakatere he mana anō o runga o te taiao, o te huarere hoki.

Honu me waka: Te tikanga o te whakaritenga (Pārau, Maikaranīhia)

Ko te wawata a Eledui o Ngerutemai koia hei toa o ngā kaiwhakangau katoa. Ko tāna me hopu e ia te Honu Nui – te Mea Kaumātua. Kātahi ia ka kōrerotia i ngā pākiwaitara mō tōna pūkaha! “He moumou te whanga a ngā koroheke ki tētahi tohu. Ko tāku, me tīmata te whakangau ināia tonu nei!”

I tētahi pō uriuri, ka wehe atu. Wareware katoa i a ia te kimi i ngā āwhā, i ngā au kaha rānei. Ēngari, nō te karanga mai o tētahi tara iti, ka tū tana hoe. Ka tīmata te kata, ēngari ka whakangaro atu te manu. He pōhēhē noa nōna? Kātahi ia ka maumahara – i wareware i a ia te tono ki ngā atua, ngā kaitiaki. He mea huri ēnei atua hei manu whakatūpato. Nō reira ka karamihi a Eledui ka tono kia murua tāna whakahorohoro. Ka makaia he wai ki runga i te ihu o tana waka, kātahi ka hoe ki te ākau o waho.

Ki reira, ka kitea e te Kaumātua rā! Ka karawhiua te teka ka werohia. Ka ruku atu a Eledui. Kia kaua e hōhonu rawa te kauhoe a te honu. Ēngari i wareware te tuku i te punga kia tau tōna waka. Kua kawea e te au kua rere ki te moana! Me kauhoe wawe ki te tiki i te waka … ēngari kei mahue i a ia te honu. Mā te honu pea ia e kawe ki tōna waka. Karekare ana ngā ngaru, kua tata pau te kaha o Eledui. Ka whero te wai i ō rāua toto. Kātahi ka hōhonu te ruku a te honu, ka ngaro i a Eledui. “Kao, kao!” tāna karanga. Ēngari ko ngā ngaru kau ka rongo mai.